پیش بینی صنعت سیمان در سال ۹۶

سیمان به عنوان یکی از اصلی ترین تأمین کنندگان نیازهای اساسی فعالیت های سازه ای می باشد. به گونه ای که از یک سو در بخش ساختمان جزء مصالح اصلی محسوب می شود و از سوی دیگر در اجرای پروژه های عمرانی و زیربنایی، راه سازی، سد سازی، کانال کشی و رویه های بتونی (به جای آسفالت) نقش تعیین کننده ای دارد.

از این حیث قیمت سیمان به طور مستقیم در قیمت تمام شده بسیاری از طرح ها اثر گذار است؛ که تغییرات و نوسانات این صنعت اعم از تغییرات تولید، مصرف و قیمت بلافاصله بر صنایع مرتبط با آن منعکس خواهد شد.

این صنعت در کشور ما همواره در حال توسعه بوده است، به طوری که طبق برنامه راهبردی منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۴، صنعت سیمان به عنوان یکی از هفت صنعت استراتژیکی کشور معرفی شد که بیشترین نقش را در شاخص هایی ازجمله سهم ارزش افزوده، اشتغال زایی، صادرات، سهم از بازار، مزیت نسبی و زنجیره تأمین (به عنوان مواد اولیه یا کالاهای نهایی) و سطح دانش و فناوری دارند که در روند توسعه صنعتی به آن ها تکیه می شود.

در برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت،” ظرفیت فعلی تولید سیمان ۸۰ میلیون تن اعلام شده است که برای افق ۱۴۰۴ این ظرفیت حدود ۱۲۰ میلیون تن هدف گذاری شده است”.

ایران طی سال های اخیر در زمره بزرگ ترین تولیدکنندگان سیمان بوده اما افت تولید ناشی از کاهش تقاضا موجب واگذاری این عرصه به رقبا شد و اکنون بین هفت تولیدکننده اول دنیا جای دارد.

یکی از عمده مقاصد صادراتی سیمان، کشور عراق است که بیش از ۵۰ درصد حجم صادرات را به خود اختصاص داده، به طوری که ایران تا پیش از این ۶۰ درصد از نیاز این کشور به سیمان را برآورده می کرد. ولی در حال حاضر با وضع مقررات ضد دامپینگ، افزایش تعرفه واردات سیمان به عراق، راه اندازی کارخانه های سیمان، ناامنی سیاسی و تأثیر آن بر توقف پروژه های عمرانی همچنین کاهش بودجه دولت در نتیجه کمبود نقدینگی عواملی بوده که صادرات سیمان ایران به این کشور همسایه را تحت تأثیر قرار داده است.
از دیگر مقاصد صادراتی سیمان ایران کشور افغانستان است. اگرچه ایران با افغانستان هزار کیلومتر مرز مشترک دارد

اما ارتباطات جاده ای چندان مناسبی با این کشور وجود ندارد و اغلب جاده ها خاکی هستند که این امر، یکی از مشکلات تجارت با این کشور است. از طرفی به دلیل ناامنی در افغانستان سرمایه گذاران ایرانی تمایلی به سرمایه گذاری در این کشور ندارند.

از طرفی به دلیل قاچاق مواد مخدر هیچ کامیون حمل باری از افغانستان اجازه ورود به کشور را ندارد و کامیون ها باید بار خود را قبل مرز تخلیه و سپس توسط کامیون ایرانی از مرز عبور کنند. در مقابل هم افغان ها از ورود کامیون های حمل بار ایرانی به کشورشان ممانعت می کنند که این موضوع منجر به کندی تجارت بین دو کشور شده است.

از آنجا که قیمت تمام شده کالا در چین بسیار پایین است بنابراین تجار چینی به رقیبان جدی برای ایرانی ها در تجارت با افغانستان تبدیل شده اند.

از دیگر مواردی که می توان آن را عاملی مؤثر بر کاهش تقاضای سیمان دانست، رکود در صنعت ساخت و ساز، کاهش فعالیت های عمرانی و کاهش سرمایه گذاری است که سیمان را با رکود شدید تری مواجه می کند.

خواب بازار مسکن نه تنها صنعت سیمان، بلکه سایر صنایع ساختمانی ازجمله کاشی، فولاد و … را نیز درگیر کرده است. شکل زیر به خوبی اثر دوران رونق بازار مسکن بر شاخص صنعت سیمان را نشان می دهد.

نقاط قوت

توانایی صادرات، ارزآوری، کاربرد متنوع و ظرفیت بالای تولید، وجود مواد اولیه فراوان و باکیفیت، وجود دانش فنی و افزایش تولید،

تجهیزات موردنیاز در داخل کشور، دسترسی به سوخت فراوان و گاز طبیعی

نقاط ضعف

مصرف انرژی بالا، وابسته بودن به بازارهای جانبی مانند مسکن و غیره، آلایندگی، پایین بودن بهره وری نیروی انسانی، ضعف تحقیق و توسعه، سرمایه بری بالا، ضعف در ساختار صادراتی و نبود نشان تجاری قابل رقابت با رقبا

فرصت ها

دسترسی آسان به انرژی، نزدیکی به بازارهای هدف، امکان جذب دانش فنی و نوآوری

تهدیدها

رکود اقتصادی در کشور، وجود محدودیت های زیست محیطی، وجود نوسان در قیمت نهاده های تولید

در سال ۹۶ با توجه به پیش بینی بهبود وضعیت بازار مسکن، افزایش سرمایه گذاری در طرح های عمرانی با توجه به واگذاری این طرح ها به بخش خصوصی، همچنین با بهره گیری از سیمان به جای سازه های فلزی در باندهای فرودگاهی، تراورس های راه آهن و جاده ها و افزایش سهم ساختمان های بتنی نسبت به فولادی، مازاد تولید سیمان را مورد استفاده قرار دهد.

از دیگر سیاست های اقتصادی که می تواند افق روشن تری در این بازار ترسیم نماید، سیاست حمایت از صادرات با ابزار پرداخت تسهیلات یارانه حمل ونقل به صادرکنندگان است. با جذب بازارهای صادراتی جدید که قبل از تدوین این سیاست بازار عرضه این محصول نبودند (کشورهای آفریقایی)، امید به رونق این صنعت را پررنگ تر می سازند.

از طرفی طی مذاکرات انجام شده با بهبود اوضاع داخلی عراق، صادرات سیمان به این کشور مجدداً از سر گرفته خواهد شد.

از سویی دیگر با توجه به انتشار اخباری مبنی بر نزدیک شدن به عرضه سیمان در رینگ صادراتی بورس کالای ایران و ثبت عرضه سیمان بر تابلوی تالار صادراتی بورس کالا، این امر موجب افزایش قیمت صادراتی سیمان و ایجاد نظم در این حوزه می شود. لذا با وجود رکود در بازار سیمان و با ورود به بازار متمرکز و شفافی همچون بورس کالای ایران علاوه بر توسعه صادرات، تقاضای داخلی نیز افزایش یابد.