در پی برگزاری مجمع سالانه بانک های ملت، تجارت و صادرات بعد از ماه ها توقف نماد و اعلام زیان های سنگین، رحیم زارع عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره این جریان و سود 2 هزار میلیارد تومانی بانک صادرات از معامله صوری ، در یادداشتی اعلام کرد وقایعی که در مجامع اخیر بانک ها رخ داد نشان از واقعیت های تلخی دارد که اگر هرچه زودتر مسئولان نظام به آنها رسیدگی نکنند، وقوع بحران اجتناب ناپذیر خواهد بود.
هستند کسانی که در این میانه ، مسببین شفاف سازی وضعیت مالی و عملکرد بانک ها را مقصر می دانند که عمدتا خطابشان به بانک مرکزی و معدود مدیران بانکی است که در این برهه تاریخی با جسارت و شهامت به وظیفه ذاتی خود عمل کردند. اما با نگاه آسیب شناسانه به موضوع و با مراجعه به درس هایی که بحران های بانکی جهان به ما می آموزد، هر ناظر و تحلیل گر منصف و بی طرفی بی تردید به این نتیجه می رسد که استدلال پیش گفته بسیار سست و بی پایه است.
پنهان کاری در نظام شکننده بانکی رفتاری است که با خردورزی در تقابل آشکار است و هر مسئولی و یا هریک از آحاد جامعه که اندک توجه و دلسوزی نسبت به نظام و منافع ملی دارد نمی تواند و نباید با چنین رفتارهای پنهان کارانه ای همنوایی کند.
به عنوان نمونه با نگاه به صورت های مالی سال 1394 یکی از بانک های بزرگ کشور (بانک صادرات) که ابتدا با حدود 800 میلیارد سود در تیرماه 1395 منتشر شد و پس از آن با اعمال تعدیلات تکلیفی بانک مرکزی نسخه اصلاحی این صورت های مالی در آبان ماه 1395 با حدود 1900 میلیارد تومان زیان منتشر و مجمع عمومی آن با همین صورت های مالی در 18 آذر 1395 برگزار گردید،حقایق بسیاری بر ما آشکار شده و متعاقب آن چند پرسش اساسی به شرح زیر ایجاد می شود:
1- چه کسانی مسئول این عملکرد هستند؟
2- مدیران سابق این بانک با چه منطقی صورت های مالی را دستکاری کردند تا واقعیتی که دیر یا زود آثار مالی مخربش برکشور تحمیل می شد را پنهان کنند؟ گرفتن پاداش، اطاعت از دستور، و یا مصلحت اندیشی کوته بینانه؟
3- در بانک صادرات نزدیک به 2000 میلیارد تومان سود از یک معامله صوری و ساختگی شناسایی شده بود که با دستور بانک مرکزی و ایستادگی جسورانه مدیرعامل جدید بانک با ابطال معامله از صورت های مالی خارج شد. حال باید پرسید به حساب گرفتن چنین سودهایی با کدام منطق عقلی، عرفی، اخلاقی و شرعی سازگار است؟
4- در ادبیات مالی جهان شناسایی سودهایی از این قبیل، نوعی تقلب محسوب می شود که در سایر کشورها بعنوان یک رسوایی مالی از آن نام می برند و با عاملین آنها برخورد جدی و قانونی می شود. حال باید پرسید ما در اینجا چگونه عمل کردیم؟
5- آنچه از ظواهر پیداست نه تنها با عاملین این موضوع برخوردی صورت نگرفته، بلکه ظاهرا مدیرعامل جدید این بانک که با پایمردی و فداکاری پرچم شفافیت را برافراشته است از سوی بعضی مورد نکوهش واقع شده است. به ویژه اینکه در دو بانک دیگر با وضعیت نسبتا مشابه رفتار پنهان کارانه مهر تایید خورده است. اگر این موضوع واقعیت داشـته باشد مایه سرافکندگی نظام است. آیا این مدیر شایسته تقدیر است یا نکوهش؟
کلام آخر اینکه اینجانب به عنوان نماینده مردم در خانه ملت، وجود چنین مدیران با شهامت، درستکار و فداکار را مایه افتخار میدانم و از تمام مسئولین ذیربط انتظار دارم:
اولا: با تقدیر و حمایت از مدیرانی نظیر مدیرعامل جدید بانک صادرات، درعمل نشان دهند که الگوی مورد قبول نظام در مدیریت کدام است.
ثانیا :به نظام بانکی و مشکلات مبتلا به آن بطور جدی رسیدگی کنند و این سرکوه یخی را که از بانک صادرات سربرآورده است، علامتی بدانند از وقوع بحرانی که اگر هرچه زودتر و بادرایت مهار نشود، خسارات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد. قطعا پنهان کاری و فرافکنی چاره کار نیست، بلکه این شفاف سازی است که مقدمه و لازمه انجام اصلاحات در نظام بانکی کشور است.
