آبان ماه سال گذشته و هم‌زمان با اعطای اولین پروانه‌های ارتباطات ثابت (FCP) به فعالان اینترنتی کشور بحث تمدید انحصار اپراتور چهارم پیش کشیده شد.
علی‌رغم اینکه توسعه فیبرنوری در کشور یکی از موارد گنجانده شده در پروانه شرکتهای FCP هست اما محمود واعظی وزیر ارتباطات در همان مراسم صراحتا پای تمدید انحصار برای ایرانیان‌نت یا همان اپراتور چهارم را پیش کشید. در آن جلسه گفته شد انحصار ایرانیان‌نت تا سه سال دیگر تمدید شد.
اپراتور چهارم ارتباطی 4 تیر 90 در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری سازمان ثبت اسناد و املاک ایران به ثبت رسید و با احتساب انحصار پنج ساله برای این اپراتور، گارانتی آن در حال حاضر به اتمام رسیده است.
این در حالی است که مدیر این شرکت و مسئولان اجرایی حوزه ارتباطات، بر سر شروع فعالیت‌های این شرکت دچار اختلاف نظر هستند و باقری چناری مدیر عامل ایرانیان‌نت پیش‌ترها گفته بود که ثبت این شرکت در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور سال 91 صورت گرفته است.
این اپراتور بر اساس پروانه موظف بود تا در سال دوم فعالیت خود یک میلیون و در سال سوم 3 میلیون پورت پرسرعت راه‌اندازی و همچنین تا پایان سال هشتم تعداد 6 میلیون و 870 هزار درگاه فیبرنوری برای اتصال منازل به اینترنت پرسرعت منصوب کند که این موارد محقق نشد.
عمده دلیلی که برای توجیه این عقب‌ماندگی ارائه شد، نیازمندی به سرمایه‌گذاری بالغ بر 5میلیارد دلار بود که سهامداران این شرکت را با توجه به بازگشت طولانی مدت سرمایه دلسرد کرده بود.
براساس اطلاعات سهامداران ایرانیان‌نت، 20 درصد از سهام شرکت ایرانیان‌نت متعلق به شرکت ارتباطات زیرساخت (به نمایندگی از دولت) و 80 درصد دیگر آن متعلق به شرکت گسترش الکترونیک سینا، شرکت گسترش الکترونیک، شرکت سرمایه‌گذاری فناوران توسعه ارتباطات پایوران و شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت است.
هم‌زمان با اظهارات واعظی پیرامون تمدید انحصار این شرکت، پای سناریوی فروش سهام ایرانیان‌نت به شرکتی خارجی پیش کشیده شد.
رفته رفته این سناریوی احتمالی به واقعیت نزدیک و مشخص شد که واعظی با تمدید انحصار پروانه این اپراتور برای فیبرکشی به دنبال جلب نظر شریک خارجی و افزایش ارزش سهام در این شرکت است. دیری نپایید که وی هم از مذاکره مسئولان اپراتور چهارم با چند شرکت خارجی برای واگذاری سهام خبر داد.
شرکتهای FCP که نسبت به این رفتار دولت (تمدید انحصار اپراتور چهارم) گلایه‌مند بوده و می‌گفتند وزارت ارتباطات باید نسبت به پروانه‌های صادر شده خود متعهد باشد و امنیت سرمایه‌گذاری در بازار ایران را با تصمیمات یکباره به خطر نیندازند رفته رفته متوجه شدند که در آینده نزدیک باید با اپراتور چند ملیتی MTN رقابت کنند.
در پیش فرض گزارش‌های مبسوط قبلی گفته شد به دلیل اینکه شرکت ارتباطات زیرساخت سهامدار طلایی ایرانیان‌نت است دولت می‌خواهد با تمدید انحصار پروانه این اپراتور ارزش سهام خود را به حداکثر میزان رسانده و آن را به اپراتور خارجی MTN واگذار کند.
حال با توجه به نگاشته شدن طرح تجاری مشترک میان این دو شرکت، ظاهرا یکی از پیش شرط‌های آن برای سرمایه‌گذاری مجدد در ایران، افزایش مدت زمان انحصار پروانه اپراتور چهارم است.
اپراتور چند ملیتی MTN در حال حاضر سهامدار 49 درصدی ایرانسل است و از آن جهت که در شرایط تحریمی به وجود آمده برای کشور، مسئولان این اپراتور قادر به خروج سود حاصل از سرمایه‌گذاری نبودند اکنون و در شرایط پساتحریم متولیان حوزه ارتباطات می‌خواهند با فروش سهام ایرانیان‌نت به این شرکت چند ملیتی مانع خروج پول‌های آن از کشور شوند.
نیک کرشاو رئیس بخش روابط سرمایه‌گذاران ام‌تی‌ان مدتی پیش در این زمینه گفته بود که ما در مجموع یک میلیارد دلار در ایران داریم که این مبلغ شامل بازپرداخت وام اعطایی به ایرانسل از سوی ام‌تی‌ان و همچنین سود فعالیت‌ها در ایران است.
براساس اظهارات یک مقام مسئول، اپراتور چند ملیتی MTN در نظر دارد که در قالب طرح تجاری مشترک 49 درصد سهام ایرانیان‌نت را اختیار کند و اکنون نیز توافقات آنها نهایی شده است.
ظاهرا طرف ایرانی و خارجی به دنبال تحقق شروط رگولاتوری برای تمدید انحصار پروانه هستند تا به صورت رسمی از این توافق رونمایی کنند.
پیش از این صادق عباسی شاهکوه معاون بررسی های فنی و صدور پروانه رگولاتوری با بیان اینکه دوره حفاظت ایرانیان‌نت مرداد ماه به پایان رسید اظهار کرد: در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به طور کلی با شرایط تمدید انحصار پروانه این اپراتور موافقت شده است اما مشروط به تحقق برخی شروط.
وی با بیان اینکه شرایط تمدید حفاظت این اپراتور متفاوت از شروط قبلی است گفت: شرایطی را در نظر گرفتیم تا بیزینس سایر فعالان حوزه ICT کمترین آسیب را ببیند و از طرفی باعث توسعه شود.
همچنین در ارتباط با نگرانی برخی فعالان حوزه ارتباطی کشور از این تصمیم گفت: کلیه دارندگان پروانه ارتباطات ثابت می‌توانند وارد حوزه FTTC شوند و در این زمینه هیچ محدودیتی پیش پای آنها نخواهد بود.
عباسی شاهکوه درباره شروط در نظر گرفته شده برای تمدید انحصار پروانه اپراتور چهارم گفت: شروط خاصی نیست اما به آنها گفتیم برای اصلاح جزییات پروانه تنها سه ماه فرصت دارند که این فرصت آبان ماه به پایان می‌رسد. ایرانیان‌نت در این فرصت محدود باید مذاکراتش با طرف خارجی را نهایی و پیشنهادهای اصلاح پروانه‌ای را ارائه کند در غیر این صورت موضوع تمدید انحصار آن لغو می‌شود.
با این حال باید حدود یک ماه دیگر تا پایان مهلت مقرر برای تحقق شروط رگولاتور و خبر تمدید انحصار پروانه این اپراتور منتظر ماند.
