طی این مدتی که بازار فرابورس فعالیت خود را آغاز کرده، هیچ اتفاق خاص و اثر گذاری به جز پذیرش انواع و اقسام شرکت ها و پروژه ها در آن نیفتاده و اقدام موثری برای توسعه و بهبود روند بازار صورت نگرفته است.
آنچنان که فرابورس شده بهشت سهامداران عمده برای فروش سهام شرکت های زیر مجموعه خود به قیمت هایی بسیار بالاتر از ارزش واقعی آنها؛ آن هم در شرایطی که این روند فروش سهم با خروج این سهامداران از مجموعه تحت مالکیت آنها همراه می شود.
گرچه این موضوع را بارها و بارها دیده ایم، اما نمونه واضح و اخیر آن را در سهم تازه واردی می توان مشاهده کرد که با سرمایه هفت میلیارد تومانی خود امروز به ارزش بازاری نزدیک به 70 میلیارد تومان رسیده است.
یعنی رقمی معادل 10 برابر ارزش اسمی این دامداری که سال گذشته 1696 رأس دام، تولید و 2574 رأس فروخته و فروش شیر، ماهی قزل آلا، گندم و نظایر آن را نیز در برنامه خود داشته است. به عبارتی صرفاً جهت مزاح و شوخی، چنانچه سایر دارایی های ثابت شرکت را در نظر نگیریم و ارزش بازاری آن را به تعداد 3209 گاو نر و ماده اعلام شده در بودجه برآوردی سال 95 "تلیسه" تقسیم کنیم، سهم هر گاو از این ارزش بازار رقمی نزدیک به 22 میلیون تومان به دست می آید که نشان می دهد پس از عرضه این سهم در فرابورس هر گاو تلیسه حکم طلا پیدا کرده است.
اما سوال اصلی اینجاست که آیا برای راه اندازی مزرعه پرورش دام همچون دامداری تلیسه با سرمایه هفت میلیارد تومانی و با این ظرفیت تولیدی، به 70 میلیارد تومان سرمایه نیاز داریم که سرمایه گذاران حاضرند به ازای هر سهم آن پولی نزدیک به هزار تومان بپردازند؟ آن هم در شرایطی که شرکت مشابه "تلیسه" در بورس یعنی کشاورزی و دامپروری مگسال با سرمایه 12 میلیارد تومان ارزش بازاری حدود 100 میلیارد تومان دارد.
حال آنکه اگر جایگاه شرکت دامداری تلیسه را در کل صنعت دامپروری با هم گروهی اش یعنی "زمگسا" مقایسه کنیم نتیجه جالب توجهی به دست می آید.
بطوریکه "تلیسه" با سود 828 ریالی سال مالی 95 خود و با قیمت 9962 ریالی روی تابلوی معاملات، با نسبت پی برای بیش از 12 واحدی در حال معامله است، حال آنکه نسبت مذکور برای "زمگسا" با سود 1047 ریالی برآوردی سال مالی جاری و قیمت پایانی سهم 8317 ریالی، زیر هشت واحد محاسبه می گردد و معاملات آن در آستانه نوسان منفی قیمت ها انجام می شود.
این در حالی که"تلیسه" از زمان عرضه اولیه تا آخرین روز هفته گذشته به مدت 13 روز معاملاتی صف خرید ماند تا در بالاترین نقطه 88 درصد بازدهی مثبت عاید سهامدارانش کند.
بطوریکه با این قیمت و روندی که سهم مذکور طی کرده، مالک اصلی شرکت با فروش تنها 10 درصد از این سهم می تواند یک مزرعه دامپروری جدید با همان سرمایه داشته باشد.
اینجاست که می توان گفت فرابورس بهشتی را برای سهامداران عمده فراهم ساخته تا با این عرضه و ایجاد جذابیت و انگیزه برای آنها به قیمت های بالاتر، در برخی موارد شاهد فروش سهام و حتی خروج کامل آنها از ترکیب سهامداری یک شرکت باشیم.
حال آنکه اگر سهامداران عمده با توجه به پتانسیل بازار سهام با چنین دیدگاهی دست به فروش گسترده سهام آن هم به صورت خرد کنند، به طور مسلم سهم از کنترل خارج شده و بدون حامی خواهد ماند که این امر برای سهام سهامداران حقیقی یک عارضه منفی و ناگوار محسوب می شود.
و نکته آخر اینکه بایستی پرسید اگر مدیران "تلیسه" به صورت های مالی خود نگاهی گذرا بیاندازند، با قیمتی که خریداران روی تابلوی فرابورس به این سهم اختصاص می دهند باید چند سال کار کنند تا به این ارزش بازار متناسب با سود فعلی خود دست یابند؟!
اینجاست که شاید ظن سفته بازی و دستکاری قیمت ها بیش از پیش قوت می گیرد و بایستی گفت نهاد ناظر بایستی در خصوص معاملات آن بیشتر نظارت کند.
